Troy (Truva, Troia) kenti Homeros’un Odyssey ve İlyada destanında adı geçen tahta Truva atı ile ünlü bir tarihi alandır. Truva Çanakkale şehirine 30 km ve Çanakkale boğazının iç kesimlere bazı yaklaşık 5 km mesafededir.
Truva yıllarca efsanevi bir şehir olarak algılanılıp varlığından şüphe duyulmuştur. Günümüzde, Truva tarihsel olarak çok iyi belgelenmiştir ve hakkında pek çok tarihi kayıt bulunmaktadır: Büyük İskender’in M.Ö. 334 yılında Troy u ziyaret ettiğinin kaydedildigi gibi.
Truva kenti zaman içinde vadinin su akıntıları nedeniyle kumlarla dolmasıyla günümüzde deniz kıyısından uzaklaşmıştır. Ilium adlı şehrin, Roma İmparatoru Augustos döneminde bu alanda kurulmuş olduğu bilinmektedir, ancak Ilium ticari önemini İstanbul şehrinin artan başarısı karşında yitirmiştir.
Bu alanda yapılan ilk kazıların sonuçu pek başarılı değildir. İlk kazılar, Frank Cabir adında bir İngiliz arkeolog tarafından gerçekleştirmiş ve daha sonra Heinrich Schliemann adında bir Alman arkeolog tarafından yürütülmüştür. Bu kazılardan elde edilen bilgilerde, dokuz farklı seviyelerde birçok yerleşim alanının , aynı yerde birbirleri üzerinde inşa edildiği anlaşılmıstır .
Schliemann yaptığı kazılarda, Truva orijinal şehirinden daha derin kalıntılara ulaşmıştır, farklı seviyeleri birbirine karıştırarak değerli antik malzemenin karışmasına neden olmuştur. Schliemann ın bu bölgede pek çok hazine bulduğu bilinmektedir, Priam Hazinesi bunlardan biridir, bu hazinenin parçalarını Berlin Müzesine satmıştır.
Son zamanlarda yapılan kazı çalışmalarında, Truva şehrinin MÖ 1250 ye ait şehir duvarlarına ve şehri çevreleyen derin hendeklerine ulaşılmıştır. Bu bulgular, bu alanın hiç şüphesiz efsanevi Truva kenti olduğunun kanıtıdır.
Troya efsanesinde bahsi geçen, Odysseus’un Truva kuşatmasını nasıl kırdığı hikayesi filimlere konu olmuştur. Büyük bir tahta at yenilgiyi kabul ediyormuş gibi yapan Yunan ordusu tarafından şehir duvarlarının dışında yerleştirilir ve Yunan filosu denize açılıp bölgeyi terkediyormuş gibi yapar. Atı ganimet olarak Truva şehrinin içine sürükleyen Truvalılar atın içinde saklanan askerlerden habersizdir. Gece geç saatlerde askerler attan çıkar, Truva kentinin kapılarını açıp, gittigi sanılan askerlerin şehre girmesine yardım eder. Truva halkı, kralı Priamos ve ailesi öldürülür. Bu muhteşem şehir kurnazlık ve hile ile tarihte el değiştirir.
Günümüze taşınan “Hediyeler taşıyan Rumların sakının” ifadesi, Truva atı hikayesinden kaynaklanmaktadır.
Son zamanlarda yapılan düzenlemelerle Truva açık hava müzesi olarak ziyarete açılmıştır. Otopark ve hediyelik eşya dükanları düzenlenmiştir.
Truva kalıntılarının 1873 yılında keşfedilmesinden sonra , bu antik kent hızlı bir şekilde dünyanın en ünlü arkeolojik alanlarından biri haline gelmiş, önemli bir dünya kültür mirasıdır.
